روشهای جراحی شقاق+مزایا و معایب+مراقبتهای بعد از عمل شقاق

شقاق یا فیشر نام یک نوع از بیماریهای مقعد است. درد، سوزش مقعد و یا خونریزی مقعد اغلب به دلیل شقاق ایجاد می شود. شقاق بیماری خطرناک یا پیشرونده نیست و با انجام جراحی به طور کامل درمان میشود به شرط آنکه، بیمار بعد از جراحی نیز مراقب شرایط زندگی و رژیم غذایی  خود باشد. در ادامه هر آنچه که باید درباره عمل جراحی شقاق بدانید، بررسی می کنیم.

نگاهی به بیماری شقاق

بیماری شقاق که در انگلیسی به نام فیشر شناخته می شود. زخم، ترک یا بریدگی عمیقی است که بر روی پوشش مخاطی مقعد ایجاد می شود.

وقتی فشار زیادی به مقعد وارد شود،یک زخم عمیق روی آن شکل می گیرد اسپاسم شدید عضله مقعد،مانع ترمیم زخم خواهد شد. بنابراین این زخم به تدریج عمیق تر شده، و حتی ممکن است که عمق آن تا عضله مقعد نیز گسترش یابد. هرچقدر از شروع بیماری بگذرد ترمیم زخم و درمان پیچیده تر خواهد شد. بنابراین پزشکان توصیه می کنند، در همان ابتدای شروع بیماری برای درمان جراحی مراجعه کنید.

این بیماری در ابتدا با نام شقاق حاد شناخته شده و به تدریج که زخم عمیق تر می شود و علائم تشدید می شوند، شقاق مزمن نام می‌گیرد.

علائم شقاق

شقاق می‌تواند علامت و مشکلات بسیاری را برای فرد بیمار ایجاد کند که واضح ترین آن درد شدید ناحیه مقعد است‌، مسلم است که علائم  بیماری به تدریج شدید تر از قبل می شود.

برخی از مهمترین نشانه های شقاق به این شرح است:

درد ضربان دار و اغلب شدید ناحیه مقعد که هنگام دفع مدفوع و پس از آن شدت می یابد.

خونریزی مقعد، مشاهده خون در توالت یا دستمال توالت

خارش و سوزش مقعد

مشاهده زخمی عمیق عضله مقعد

التهاب و قرمزی مقعد

لمس گوشت اضافه روی مقعد

معمولاً همه این علائم به یکباره در یک فرد مشاهده نمی شود، همچنین ممکن است شدت این علائم در افراد یکسان نباشد.

علت شقاق

همانطور که اشاره شد علت عامل اصلی  این بیماری به طور واضح وارد شدن فشار شدید به ناحیه مقعدی است. از علت هایی که می‌تواند فشار شدیدی به ناحیه وارد کنند عبارتند از؛

اسهال

یبوست

بارداری

زایمان

رابطه مقعدی

ابتلا به بیماری هایی که وضعیت دفع مدفوع را تغییر می‌دهند، مثل سندروم روده تحریک پذیر

برخی از عوامل در طول زندگی وجود دارند که می‌توانند احتمال ایجاد بیماری را افزایش دهند از جمله این موارد:

کهولت سن که موجب ضعف عضله اسفنکتر مقعد میشود.

جنسیت زن زیرا بیشتر در معرض ترشح هورمون های مختلف قرار دارد.

سیگار کشیدن و مصرف مواد مخدر

کم تحرکی،

جابجایی اشیای سنگین

عادت به خشک کردن مقعد، با دستمال توالت زبر

عادت به زور زدن برای دفع مدفوع

نشستن طولانی مدت در توالت

عادت به مصرف غذاهای آماده و فراوری شده

روشهای جراحی شقاق مقعد

وقتی برای درمان شقاق پزشک مراجعه می کنید، در مرحله اول درمان سعی می شود با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی و رژیم غذایی بیماری کنترل و درمان شود. اما چنانچه بعد از طی مدت کوتاهی شقاق با این ترفندها درمان نشد باید فوراً برای جراحی اقدام کنید. در غیر این صورت باید عواقب بیماری مثل درد شدیدی ناحیه مقعد را متحمل شوید. برای جراحی این بیماری چهار روش رایج مورد استفاده قرار می گیرد این چهار روش به این شرح است:

جراحی شقاق با لیزر

عمل جراحی شقاق با لیزر یا همان لیزر شقاق، روش جراحی سرپایی درمان این بیماری است. همانطور که میدانید لیزر  اشعه ای از نور است این اشعه بر روی زخم تابیده می شود، و ضمن حذف، زخم ناحیه آسیب دیده را ترمیم میکند.

جراحی با استفاده از لیزر موجب می‌شود تا کمترین آسیب به بافت های اطراف زخم وارد شود و از ایجاد عوارض و مشکلات بعدی در نتیجه آسیب عضله مقعد جلوگیری شود.

جراحی به این روش بدون  نیاز به بیهوشی انجام میشود،و بعد از انجام آن نیز مرخص می شوید، در ضمن این جراحی نیاز به استراحت طولانی مدت نداشته، زیرا زخم در طی مدتی کوتاه ترمیم میشود.

جراحی شقاق به روش سنتی (اسفنکتر کتومی)

این جراحی در بیمارستان و تحت بیهوشی کامل  انجام میشود. در این روش با استفاده از تیغ جراحی نواحی اطراف زخم حذف و قسمتی از عضله مقعدی آسیب دیده قطع میشود،هدف از انجام این جراحی بهبود گردش خون در عضله مقعد و ترمیم سریعتر زخم است.

بسته به اندازه زخم ممکن است عضله را بخیه زده و یا بدون بخیه رها کنند. بعد از انجام این جراحی معمولاً جهت بررسی وضعیت نیاز است بیمار یک شب را در بیمارستان بستری شود.

این جراحی به غیر از عوارض معمول جراحی ها یعنی تحمل عوارض داروی بیهوشی، درد و خونریزی و احتمال عفونت ،ممکن است موجب بی اختیاری در کنترل گاز روده و مدفوع به صورت موقت یا دائمی شود. پزشکان توصیه می‌کنند تا به حدالامکان ممکن شقاق با روش لیزر که احتمال عوارض کمتری دارد درمان شود.

فیشر کتومی

در صورتی که زخم شقاق در ناحیه حساس مقعد قرار گرفته و احتمال آسیب و بی اختیاری زیاد باشد از فیشرکتومی به جای اسفنکتروتومی استفاده می کند. در این روش بر خلاف روش قبل که قسمتی از عضله قطع می شد تنها با استفاده از تیغ جراحی یک برش عمیق در عضله ایجاد می کند، این برش کمک می‌کند تا با رفع اسپاسم عضله جریان خون مجدد در مقعد گردش یابد و زخم ترمیم شود.

فیشرکتومی احتمال آسیب دائمی عضله را کاهش می دهد ولی با این حال ممکن است موثر واقع نشده و بیمار مجدد مجبور به انجام جراحی شود.

دیلاتاسیون

در واقع دیلاتاسیون روش جراحی محسوب نمی شود، اما در گذشته نه چندان دور اغلب برای درمان شقاق مورد استفاده قرار می گرفت،در این روش پزشک سعی کند با ایجاد کشش به رفع اسپاسم عضله کمک کند.

دیلاتاسیون تحت بی حسی موضعی انجام می شود و در مرحله بعد پزشک با کمک دستان خود سعی می کند عضلات مغز را شل کرده و در واقع به رفع اسپاسم آن کمک کند. گفته می‌شود این کار به جهت کاهش فشار وارد بر عضله و افزایش گردش خون انجام میشود.

امروز پزشکان به هیچ وجه انجام دیلاتاسیون را تایید نمی کنند، زیرا ثابت شده که این درمان می تواند عوارض شدیدی را برای بیمار ایجاد کند، به طور مثال دیلاتاسیون می تواند موجب آسیب مقعد، ایجاد بی اختیاری در کنترل گاز روده و آسیب بافت مقعد شود.

دوره نقاهت بعد از عمل شقاق

مراقبت های زیر بعد از عمل فیشر زیر می تواند به افزایش سرعت بهبودی زخم و درمان و نیز پیشگیری از عود مجدد آن کمک کند:

فیبر کافی : مصرف ۲۰ الی ۳۰ گرم فیبر در طول روز می‌تواند از یبوست جلوگیری کند. در این دوران از میوه ها، سبزیجات و غلات به میزان کافی استفاده نمایید.

در دوران پس از عمل بیشتر از مایعات و غذاهای نرم مثل انواع سوپ ها استفاده کنید و مصرف غذاهای سرخ کردنی، پرادویه و فست فود را متوقف کنید.

از هر غذاهایی که باعث یبوست شده و یا آن را تشدید میکند، مثل لبنیات پرهیز کنید.

ورزش و فعالیت بدنی میتواند به جلوگیری از یبوست کمک کند.

نوشیدن مایعات بدون کافئین بخصوص آب توصیه می‌شود.

در این دوران بدون مشورت با پزشک دارو یا پمادی را استفاده نکنید.

از زور زدن برای دفع مدفوع بپرهیزید.

بهداشت مقعد را رعایت کنید، و از دستمال های نرم ( دستمال مرطوب غیرمعطر) برای پاک کردن مقعد استفاده کنید.

در صورت لزوم با مشورت پزشک از داروهای ملین برای درمان یبوست استفاده کنید.

نشستن در آب گرم میتواند به تسکین درد مقعد کمک نماید.

بهتر است برای نشستن از یک بالش نرم دوناتی شکل استفاده کنید.

در صورت تجربه علائم خطرناک مثل تب و لرز، تورم شدید ناحیه رکتوم، خونریزی شدید و مشکل در تخلیه روده در اولین فرصت با پزشک معالج تماس بگیرید.

https://b2n.ir/a84277