رانندگان نوجوان مبتلا به اختلال بیش فعالی و نقص توجه

رانندگان مبتلا به اختلال بیش فعالی و نقص توجه (ADHD) در معرض پیامدهای منفی  رانندگی همچون ایجاد ترافیک شهری و تصادف هستند. آسیب­ های موجود و خطرات تهدید کننده برای رانندگان نوجوان در طول سال­ های گذشته در کانون توجهات اجتماعی قرار گرفته است. رانندگان در سنین ۱۶ تا ۲۰ سالگی بیشترین نرخ تصادف و مرگ و میر را در مقایسه با سایر گروه‏ ها و رانندگان بزرگسال دارند. این پیامدهای منفی زمانی تشدید می‏شوند که فرد مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی(ADHD) نیز باشد. این اختلال مستعد کننده آسیب بر عملکرد رانندگی و افزایش خطر در رانندگی است. در حال حاضر شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه، رانندگی با سرعت غیر مجاز، رانندگی بین خطوط، وقوع تصادف برای نوجوانانی که مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی هستند بیشتر از نوجوانان عادی است.

در خصوص رانندگان بزرگسال مبتلا به ADHD نیز شواهدی دال بر رانندگی بی­ملاحظه، ایجاد ترافیک شهری، رانندگی بدون گواهینامه، تصادف منجر به صدمه و لغو گواهینامه  وجود دارد. چنین رانندگانی بیشتر احتمال دارد حین مصرف الکل رانندگی کنند و به خاطر مشکلات ناشی از آن بازداشت شوند. مصرف الکل برای این افراد اثرات سوء بیشتری در مقایسه با افراد عادی دارد.  همزمان با پیدایش این مشکلات، والدین در می‏یابند که والدگری مشکل­تر و پیچیده­تر شده است. با افزایش تعارضات درطول این مرحله از رشد، والدین درگیر چالش­های به خصوصی می­شوند. این مسئله سبب افزایش رفتارها­ی منفی و پیامدهای بالقوه در بافت تاریخچه طولانی از تناقضات میان والد و کودک می‏گردد.

کسب توانایی رانندگی به صورت مستقل یکی از مراحل انتقالی و موانع پرش در رشد افراد مبتلا بهADHD است. که با توجه به پیامدهای منفی مربوط به رانندگی نیازمند مداخلات اثربخش و مورد نیاز است. در این راستا شواهدی دال بر اثر بخشی داروهای محرک بر بهبود رفتارها و پیامدهای رانندگی برای افراد مبتلا به ADHD وجود دارد. از آنجا که سطح پذیرش رژیم غذایی و داروهای محرک ممکن است پایین باشد، لذا علاوه بر درمان‏های دارویی به مداخلات روانی و اجتماعی مؤثر نیز نیاز داریم.  وضع محدودیت‏هایی برای رانندگان تازه، آموزش‏های رفتاری والدین، مفید بودن نظارت والدین، تکنولوژی های مدرن مانند ثبت کننده­ ها  و صحفه ‏های مانیتوری که در ماشین نصب شده می‏توانند به حفظ امنیت رانندگان نوجوان کمک کنند. در حال حاضر تعدادی از این تکنولوژی های مدرن به صورت تجاری در دسترس رانندگان قرار دارند از جمله دستگاه‏های نظارت کننده بر عملکرد موتور(سرعت)، سیستم موقعیت یابی ماهواره‏ای، همچنین سیستم ‏هایی طراحی شده که به صورت همزمان جاده و عملکرد راننده را قبل از اینکه خطری به وجود آید کنترل می‏کنند، مانند سیستم‏هایی که به ترمز ناگهانی کمک می‏کنند. والدین رانندگان نوجوان مبتلا به ADHD باید از نزدیک با متخصص سلامت روان ، درمانگر همکاری داشته باشند تا از شرایط درمانی درست کسب اطمینان کنند. نوجوانان باید در شرایط کم خطر بارها رانندگی کنند،  در صورت نیاز یک فرد حرفه ­ای در این زمینه همراه آنها باشد و عملکرد آنها را ارزیابی کند. با توجه به علائم اختلال در فرد آموزش در این زمینه باید متمرکز بر علائم، مانند کنترل هیجانات منفی و بهبود توجه باشد.

نویسنده: افسانه رحیمی

www.teleyare.com